Planting of millet crop: बाजरी पिकाची पेरणी, खत व्यवस्थापन, आणि उत्पादन वाढवण्यासाठी मार्गदर्शन
बाजरी पेरणीसाठी योग्य हंगाम
- हंगाम: रब्बी हंगामात बाजरी पिकाची पेरणी ऑक्टोबरच्या शेवटच्या आठवड्यात किंवा नोव्हेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात करावी.
- तापमान: पेरणीसाठी 20-25°C तापमान योग्य असते.
जमिनीची निवड आणि तयारी
- जमीन:
- वालुकामय किंवा मध्यम काळी जमीन बाजरीसाठी चांगली असते.
- चांगला निचरा होणारी जमीन असावी.
- तयारी:
- जमिनीची एक ते दोन वेळा नांगरट करावी.
- शेवटच्या नांगरटीनंतर शेणखत टाकावे.Planting of millet crop
बाजरीच्या पेरणीची पद्धत
- बियाण्याची निवड:
- सुधारित वाण जसे की
HB 1
,PHB 2168
, किंवाWCC 75
यांचा वापर करावा.
- सुधारित वाण जसे की
- बियाण्याची मात्रा:
- 2 ते 2.5 किलो प्रति एकर लागते.
- पेरणी अंतर:
- ओळींतील अंतर: 45 सें.मी.
- दोन झाडांतील अंतर: 15-20 सें.मी.
- पेरणीची पद्धत:
- ओलसर जमिनीत पेरणी करावी.
पाणी व्यवस्थापन
- बाजरी पाणी कमी लागणारे पीक आहे. परंतु योग्य काळजी घेतल्यास उत्पादन अधिक मिळते:
- पहिले पाणी: पेरणीनंतर 20 दिवसांनी.
- दुसरे पाणी: पिकाला फुलोऱ्याच्या अवस्थेत (40-50 दिवसांनी).
- तिसरे पाणी: दाणे भरण्याच्या अवस्थेत (60-70 दिवसांनी).
खत व्यवस्थापन
- सेंद्रिय खत:
- एक एकरमध्ये 2 टन शेणखत पेरणीपूर्वी टाकावे.
- रासायनिक खत:
- पेरणीपूर्वी: 20 किलो नत्र (Nitrogen), 10 किलो स्फुरद (Phosphorus).
- पेरणीनंतर 30 दिवसांनी: 20 किलो नत्र फवारणीद्वारे द्यावे.
- जस्त (Zinc) कमतरता असल्यास प्रति एकर 5 किलो झिंक सल्फेट फवारावे.
पिकांची काळजी आणि तण व्यवस्थापन
- तणनाशक वापर: पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी तणनाशक फवारावे.
- रोग व किडींचे नियंत्रण:
- डाऊनी मिल्ड्यू रोग: मेटॅलॅक्सील 35% च्या 2 ग्रॅम पावडर प्रति लिटर पाण्यात फवारावे.
- पानांवरील किडी: नीम अर्क वापरून फवारणी करावी.
उत्पादन आणि नफा
- उत्पन्न: योग्य व्यवस्थापन केल्यास प्रति एकर 15-20 क्विंटल उत्पादन मिळू शकते.
- किंमत: बाजरीची बाजारात प्रति क्विंटल किंमत 3,500 ते 4,500 रुपये मिळते (स्थानिक बाजारभावानुसार).
- नफा:
- खर्च: अंदाजे 8,000-10,000 रुपये.
- उत्पन्न: 60,000-70,000 रुपये.
महत्त्वाच्या टिपा
- उत्तम बियाण्याची निवड करा.
- वेळेवर पाणी आणि खत व्यवस्थापन करा.
- कीड व रोग नियंत्रणासाठी सेंद्रिय फवारणी प्राधान्य द्या.
याप्रमाणे काळजी घेतल्यास बाजरी उत्पादनातून अधिक नफा मिळवता येईल.Planting of millet crop