Assembly Elections: भारतीय निवडणूक आयोगाच्या (ECI) सूचनांचे पालन न केल्यास विविध प्रकारच्या शिक्षांची तरतूद करण्यात आली आहे. हे शिक्षात्मक पाऊल निवडणूक प्रक्रियेला पारदर्शक, निष्पक्ष आणि शांततेत पार पाडण्यासाठी घेण्यात येते.
1. आदर्श आचारसंहितेचे उल्लंघन
- कायदा: भारतीय दंड संहिता (IPC) आणि लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951 अंतर्गत कारवाई.
- शिक्षा:
- निवडणुकीसाठी अपात्र ठरवले जाणे.
- 6 वर्षांपर्यंत निवडणूक लढवण्यास बंदी.
- दंड किंवा तुरुंगवास (विशिष्ट परिस्थितीत).
2. मतदान प्रक्रियेतील गैरव्यवहार
- गैरव्यवहाराचे प्रकार:
- बनावट ओळख दाखवून मतदान करणे.
- एका पेक्षा अधिक वेळा मतदानाचा प्रयत्न करणे.
- इतरांचा मतदान हक्क बळजबरीने हिरावून घेणे.
- कायदा: लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951, कलम 171D (भ्रष्ट आचार) आणि 171F.
- शिक्षा:
- 1 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड, किंवा दोन्ही.
3. लाचलुचपत (मतदानासाठी पैसे, वस्तू, किंवा सेवा देणे/घेणे)
- कायदा: IPC, कलम 171B आणि लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951, कलम 123 (भ्रष्ट सराव).
- शिक्षा:
- 1 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड.
- निवडणूक रद्द केली जाऊ शकते.
- संबंधित उमेदवाराला अपात्र घोषित केले जाऊ शकते.
4. शांतता आणि सुव्यवस्था भंग करणे
- उदाहरण:
- मतदान केंद्रावर गोंधळ घालणे.
- मतदारांवर दबाव टाकणे किंवा धमकी देणे.
- बेकायदेशीर जमाव जमवणे.
- कायदा: IPC, कलम 144, 188 आणि 504.
- शिक्षा:
- 6 महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड.
- मतदान केंद्रावरून निष्कासित केले जाणे.Assembly Elections
5. मतदान गुप्ततेचा भंग करणे
- कायदा: लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951, कलम 128.
- शिक्षा:
- 3 महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड, किंवा दोन्ही.
6. बनावट प्रचार साहित्य तयार करणे किंवा पसरवणे
- कायदा: IPC, कलम 171G.
- शिक्षा:
- 3 महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड.
7. cVIGIL अ‍ॅपवरील तक्रारींमुळे कारवाई
- तक्रारीवर तत्काळ कारवाई: निवडणूक आयोगाने 100 मिनिटांत तक्रारींवर कारवाई करण्याचे नियोजन आखले आहे.
- तक्रारीच्या परिणामांवर: दोषी आढळल्यास दंडात्मक कारवाई.
8. मतदान मशीन किंवा इतर तंत्रज्ञानाशी छेडछाड
- कायदा: IPC आणि IT कायदा अंतर्गत गुन्हा.
- शिक्षा:
- 3 ते 5 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास.
- मोठा दंड.
9. निवडणूक प्रक्रियेमध्ये गैरसोय किंवा ढवळाढवळ करणे
- उदाहरण:
- मतदान यंत्र (EVM) आणि मतपत्रिकांची चोरी.
- मतदान कर्मचार्‍यांना काम करताना त्रास देणे.
- शिक्षा: IPC अंतर्गत गंभीर गुन्हा मानला जातो; दीर्घकालीन तुरुंगवास.
महत्त्वाची टीप:
निवडणूक आयोगाचे आदेश किंवा नियम न पाळल्यास, हे गुन्हे गंभीर श्रेणीत मोडतात. यामुळे निवडणूक प्रक्रियेवर परिणाम झाल्यास संबंधित व्यक्तीला दीर्घकाळ तुरुंगवास भोगावा लागू शकतो किंवा निवडणूक प्रक्रियेतून कायमस्वरूपी वगळले जाऊ शकते.
तक्रारी नोंदविण्यासाठी:
- हेल्पलाइन क्रमांक: 1950
- cVIGIL अ‍ॅप: गैरप्रकार थेट नोंदवता येतात.
निवडणूक प्रक्रियेत योग्य वर्तन ठेवून देशाच्या लोकशाहीचे रक्षण करणे प्रत्येक नागरिकाची जबाबदारी आहे.Assembly Elections