Assembly Elections: विधानसभा निवडणुकीच्या वेळी नागरिकांनी निवडणूक आयोगाच्या सूचनांचे पालन करणे आवश्यक आहे. या सूचनांमुळे निवडणूक प्रक्रिया पारदर्शक, सुरक्षित, आणि शांततापूर्ण रितीने पार पडते. खाली काही महत्त्वाच्या सूचना दिल्या आहेत:
1. मतदानाच्या आधीच्या सूचना:
- मतदार नोंदणी तपासा: आपले नाव मतदार यादीत आहे का हे वेळेवर तपासा.
- ओळखपत्र ठेवा: मतदार ओळखपत्र (EPIC), आधार कार्ड, किंवा निवडणूक आयोगाने मान्य केलेले अन्य ओळखपत्र बाळगा.
- मतदान केंद्र ओळखा: आपल्या मतदार केंद्राचे स्थान आणि वेळ निश्चित करून ठेवा.
- प्रचारातील सहभाग: उमेदवारांच्या प्रचारात सहभागी होताना आदर्श आचारसंहितेचे पालन करा. कोणत्याही अनधिकृत क्रियाकलापांचा भाग होऊ नका.
2. मतदानाच्या दिवशीच्या सूचना:
- मतदानाचा वेळ: मतदान केंद्रावर दिलेल्या वेळेत (सकाळी 7 ते संध्याकाळी 6 किंवा आयोगाने ठरवलेली वेळ) उपस्थित राहा.
- वेशभूषा व वर्तन: कोणत्याही पक्षाचे चिन्ह, झेंडे, किंवा पक्षाला सूचित करणारी वस्त्रे वापरू नका.
- पंक्तीत उभे राहा: मतदानाच्या वेळी नियम पाळून शांततेत आपल्या वेळेची वाट पाहा.
- बटन दाबताना गोपनीयता ठेवा: मतदान करताना कोणत्याही प्रकारची माहिती उघड करू नका.
3. मतदानानंतरच्या सूचना:
- मतदान ओळख पटवा: मतदान झाल्यावर शाईने खूण झालेली तुमची बोट पाहून खात्री करा.
- कायदा व सुव्यवस्था: मतदानानंतर कोणत्याही गोंधळात किंवा बेकायदेशीर जमावात सहभागी होऊ नका.
- आयोगाच्या आदेशांचे पालन: मतमोजणी आणि निकाल जाहीर होईपर्यंत शांतता राखा.
4. सामान्य सूचना:
- आचारसंहिता पाळा: निवडणूक आयोगाने जाहीर केलेल्या आदर्श आचारसंहितेचे पालन करा.
- लाचलुचपत टाळा: कोणत्याही प्रकारचे पैसे, भेटवस्तू, किंवा सेवा देणे/घेणे हे बेकायदेशीर आहे.
- तक्रारी नोंदवा: निवडणूक प्रक्रियेबद्दल कोणतीही तक्रार असल्यास निवडणूक आयोगाच्या हेल्पलाइनवर संपर्क साधा.
निवडणूक आयोगाच्या हेल्पलाइन:
- हेल्पलाइन क्रमांक: 1950
- तक्रार नोंदणी अ‍ॅप: cVIGIL (संपूर्ण गोपनीयतेसह तक्रार नोंदवता येते).
या सर्व सूचना पालन केल्यास आपण जबाबदार नागरिक म्हणून देशातील लोकशाही मजबूत करण्यास मदत करू शकता.
भारतीय निवडणूक आयोगाच्या (ECI) सूचनांचे पालन न केल्यास विविध प्रकारच्या शिक्षांची तरतूद करण्यात आली आहे. हे शिक्षात्मक पाऊल निवडणूक प्रक्रियेला पारदर्शक, निष्पक्ष आणि शांततेत पार पाडण्यासाठी घेण्यात येते.
1. आदर्श आचारसंहितेचे उल्लंघन
- कायदा: भारतीय दंड संहिता (IPC) आणि लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951 अंतर्गत कारवाई.
- शिक्षा:
- निवडणुकीसाठी अपात्र ठरवले जाणे.Assembly Elections
- 6 वर्षांपर्यंत निवडणूक लढवण्यास बंदी.
- दंड किंवा तुरुंगवास (विशिष्ट परिस्थितीत).
2. मतदान प्रक्रियेतील गैरव्यवहार
- गैरव्यवहाराचे प्रकार:
- बनावट ओळख दाखवून मतदान करणे.
- एका पेक्षा अधिक वेळा मतदानाचा प्रयत्न करणे.
- इतरांचा मतदान हक्क बळजबरीने हिरावून घेणे.
- कायदा: लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951, कलम 171D (भ्रष्ट आचार) आणि 171F.
- शिक्षा:
- 1 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड, किंवा दोन्ही.
3. लाचलुचपत (मतदानासाठी पैसे, वस्तू, किंवा सेवा देणे/घेणे)
- कायदा: IPC, कलम 171B आणि लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951, कलम 123 (भ्रष्ट सराव).
- शिक्षा:
- 1 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड.
- निवडणूक रद्द केली जाऊ शकते.
- संबंधित उमेदवाराला अपात्र घोषित केले जाऊ शकते.
4. शांतता आणि सुव्यवस्था भंग करणे
- उदाहरण:
- मतदान केंद्रावर गोंधळ घालणे.
- मतदारांवर दबाव टाकणे किंवा धमकी देणे.
- बेकायदेशीर जमाव जमवणे.
- कायदा: IPC, कलम 144, 188 आणि 504.
- शिक्षा:
- 6 महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड.
- मतदान केंद्रावरून निष्कासित केले जाणे.
5. मतदान गुप्ततेचा भंग करणे
- कायदा: लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951, कलम 128.
- शिक्षा:
- 3 महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड, किंवा दोन्ही.
6. बनावट प्रचार साहित्य तयार करणे किंवा पसरवणे
- कायदा: IPC, कलम 171G.
- शिक्षा:
- 3 महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास किंवा दंड.
7. cVIGIL अ‍ॅपवरील तक्रारींमुळे कारवाई
- तक्रारीवर तत्काळ कारवाई: निवडणूक आयोगाने 100 मिनिटांत तक्रारींवर कारवाई करण्याचे नियोजन आखले आहे.
- तक्रारीच्या परिणामांवर: दोषी आढळल्यास दंडात्मक कारवाई.
8. मतदान मशीन किंवा इतर तंत्रज्ञानाशी छेडछाड
- कायदा: IPC आणि IT कायदा अंतर्गत गुन्हा.
- शिक्षा:
- 3 ते 5 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास.
- मोठा दंड.
9. निवडणूक प्रक्रियेमध्ये गैरसोय किंवा ढवळाढवळ करणे
- उदाहरण:
- मतदान यंत्र (EVM) आणि मतपत्रिकांची चोरी.
- मतदान कर्मचार्‍यांना काम करताना त्रास देणे.
- शिक्षा: IPC अंतर्गत गंभीर गुन्हा मानला जातो; दीर्घकालीन तुरुंगवास.
महत्त्वाची टीप:
निवडणूक आयोगाचे आदेश किंवा नियम न पाळल्यास, हे गुन्हे गंभीर श्रेणीत मोडतात. यामुळे निवडणूक प्रक्रियेवर परिणाम झाल्यास संबंधित व्यक्तीला दीर्घकाळ तुरुंगवास भोगावा लागू शकतो किंवा निवडणूक प्रक्रियेतून कायमस्वरूपी वगळले जाऊ शकते.
तक्रारी नोंदविण्यासाठी:
- हेल्पलाइन क्रमांक: 1950
- cVIGIL अ‍ॅप: गैरप्रकार थेट नोंदवता येतात.
निवडणूक प्रक्रियेत योग्य वर्तन ठेवून देशाच्या लोकशाहीचे रक्षण करणे प्रत्येक नागरिकाची जबाबदारी आहे.Assembly Elections